Ενώ χιλιάδες άνθρωποι έχουν αφεθεί χωρίς φαγητό στους προσφυγικούς καταυλισμούς στη ενδοχώρα 27 οργανώσεις αντηχούν τις εκκλήσεις της Επιτρόπου της ΕΕ προς τις Ελληνικές αρχές, να διασφαλίσουν την πλήρη πρόσβαση όλων στα δικαιώματά τους και στα βασικά μέσα διαβίωσης

Η Επίτροπος ζητεί επίσης την «επί της ουσίας» εξέταση των αιτήσεων ασύλου που απορρίπτονται ως απαράδεκτες και την ουσιαστική ένταξη των δικαιούχων προστασίας

Μυτιλήνη, 15 Δεκεμβρίου 2021 - Καλωσορίζοντας την τοποθέτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανησυχητική πραγματικότητα χιλιάδων ανθρώπων, που εξακολουθούν να παραμένουν χωρίς φαγητό στους προσφυγικούς καταυλισμούς,  27 οργανώσεις καλούν εκ νέου την Ελληνική κυβέρνηση να τηρήσει επειγόντως τις εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς της υποχρεώσεις.

Στις 7 Δεκεμβρίου του 2021, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, κα Ylva Johansson, εξέδωσε μια σθεναρή απάντηση στην ανοιχτή επιστολή οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Υπενθυμίζεται πως, απευθυνόμενη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ελληνική κυβέρνηση, η ανοιχτή επιστολή της 26ης Οκτωβρίου 2021 ζητούσε την άμεση πρόσβαση σε τροφή και νερό για όλους τους ανθρώπους που διαμένουν σε κρατικές ή υπό κρατική διαχείριση δομές, ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς.

Η πολιτική¹ που εφαρμόζει η Ελληνική κυβέρνηση από την 1η Οκτωβρίου του 2021 έχει αποκλείσει χιλιάδες ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων ευάλωτων ατόμων, από την παροχή φαγητού. Αυτή η ανησυχητική πολιτική που πλέον μετρά περισσότερες από 75 ημέρες, αγγίζει έως και το 60% των 16,659 διαμενόντων των καταυλισμών της ενδοχώρας, μεταξύ των οποίων αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, απορριφθέντες αιτούντες άσυλο, καθώς και αιτούντες άσυλο που δεν μπόρεσαν να καταγράψουν τις αιτήσεις τους λόγω των χρόνιων καθυστερήσεων στα γραφεία ασύλου της ενδοχώρας. Χωρίς καμία υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένου του φαγητού, παραμένουν και οι περίπου 14,000² επωφελούμενοι του προγράμματος ESTIA, οι οποίοι δεν έχουν λάβει το χρηματικό τους βοήθημα από τον Σεπτέμβριο του 2021, λόγω της μεταφοράς αρμοδιοτήτων για το πρόγραμμα χρηματικής βοήθειας από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελληνική κυβέρνηση.

Στην απάντησή της στις 7 Δεκεμβρίου, η Επίτροπος Johansson σημειώνει ότι η ΕΕ έχει επανειλημμένα θέσει το ζήτημα της διακοπής των υλικών συνθηκών υποδοχής στις Ελληνικές αρχές. Ειδικότερα, η Επίτροπος υπογραμμίζει ότι:  «όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως του [νομικού] καθεστώτος, θα πρέπει να επωφελούνται από τις διατάξεις του δικαίου της ΕΕ, ιδίως από τις διατάξεις της Οδηγίας για τις Συνθήκες Υποδοχής, της Οδηγίας περί Αναγνώρισης και της Οδηγίας Επιστροφών, καθώς και από τις σχετικές διατάξεις του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ»- και ότι οι ελληνικές αρχές έχουν επανειλημμένα κληθεί να «διασφαλίσουν ότι όλα τα άτομα, ιδίως τα ευάλωτα», λαμβάνουν τρόφιμα, προϊόντα υγιεινής και άλλα είδη πρώτης ανάγκης³

Η Επίτροπος εκφράζει την ανησυχία της για τις καθυστερήσεις στις διοικητικές διαδικασίες που δυσχεραίνουν την πρόσβαση των αιτούντων άσυλο και προσφύγων στα δικαιώματά τους. Η κυρία Johansson τονίζει επίσης την ανάγκη υλοποίησης βιώσιμων συστημάτων ένταξης, που θα διευκολύνουν τη μετάβαση των αναγνωρισμένων προσφύγων στην αυτόνομη διαβίωση, αλλά και την πρόσβασή τους στις κοινωνικές παροχές επί ίσοις όροις με τους Έλληνες πολίτες. Η Επίτροπος υπογραμμίζει επίσης την υποχρέωση των Κρατών Μελών να διευκολύνουν την πρόσβαση των αναγνωρισμένων προσφύγων στην στέγαση.

Επιπλέον, η Επίτροπος Johansson  τονίζει τις ειδικές υποχρεώσεις των Κρατών Μελών για τα ασυνόδευτα παιδιά και σημειώνει εμφατικά ότι όσα έχουν λάβει καθεστώς πρόσφυγα πρέπει να στεγάζονται σε εξειδικευμένες δομές ή σε άλλους κατάλληλους χώρους. Η Επίτροπος επισημαίνει ότι τα Κράτη Μέλη έχουν «υποχρέωση να διασφαλίσουν τον πλήρη σεβασμό των αρχών του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού και της οικογενειακής ενότητας και να διασφαλίσουν ένα επίπεδο ζωής κατάλληλο για τη φυσική, ψυχική, πνευματική, ηθική και κοινωνική τους ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στην εκπαίδευση και στις ψυχαγωγικές δραστηριότητες, κατάλληλες για την ηλικία τους».

Τέλος, η Επίτροπος Johansson επαναλαμβάνει την συνεχιζόμενη ανησυχία της Επιτροπής για την κατάσταση των ατόμων που βρίσκονται σε παρατεταμένη ‘νομική λίμπο’. Η Επίτροπος σημειώνει ότι «σύμφωνα με το άρθρο 38(4) της Οδηγίας για τις Διαδικασίες Ασύλου, οι Ελληνικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι αιτούντες των οποίων οι αιτήσεις έχουν κριθεί απαράδεκτες κατά την Κοινή Υπουργική Απόφαση και όσοι δεν μπορούν να επανεισαχθούν στην Τουρκία, πρέπει να έχουν πρόσβαση στην επί της ουσίας διαδικασία ασύλου. Η Επιτροπή έχει ζητήσει πληροφορίες από τις Ελληνικές αρχές σχετικά με τα βήματα που έχουν γίνει προς αυτήν την κατεύθυνση».

Οι υπογράφουσες οργανώσεις χαιρετίζουν την σταθερή και ξεκάθαρη στάση της Επιτροπής σε αυτά τα κρίσιμα ζητήματα και καλούν την Ελληνική κυβέρνηση να σεβαστεί το εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές
δίκαιο και να:

α) διασφαλίσει ότι όλα τα πρόσωπα, ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς, έχουν πρόσβαση στα βασικά είδη διαβίωσης,  όπως το φαγητό και τα προϊόντα υγιεινής.
β) εξεταστούν επί της ουσίας οι αιτήσεις των αιτούντων άσυλο που έχουν απορριφθεί ως απαράδεκτες επί τη βάσει ότι η Τουρκία είναι ασφαλής τρίτη χώρα.

Καλούμε επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα ως θεματοφύλακας των συνθηκών, για να διασφαλίσει ότι η Ελληνική κυβέρνηση εφαρμόζει τους κανονισμούς της ΕΕ που ανέφερε στην απάντηση της η Επίτροπος Johansson.

[1] Βλ. Κοινή Ανοιχτή Επιστολή - “Denying food: instead of receiving protection people go hungry on EU soil”, 26 Οκτωβρίου, 2021. Η ανοιχτή επιστολή είναι διαθέσιμη εδώ

[2] Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, ESTIA 2021 Factsheet - Σεπτέμβριος-Οκτώβριος-Νοέμβριος. Το Factsheet είναι διαθέσιμο εδώ

[3] Εμφάσεις δικές μας